این کتابچه که با عنوان فرعی «بستهی فنی پایش سریع مرگ ومیر و واکنش به همهگیری» در ماه سپتامبر 2020 منتشر شد، از این پیوند قابل دریافت است.
خواندن این کتابچهی مهم علاوه بر آنکه گامی مهم در «شناخت همه گیری»، «درک نظام ثبت مرگ» و «دریافت واکنش در برابر همهگیری» است، از نظر تطبیقی و ادراک این که همهگیری کووید-19 چگونه مشکلاتی را بر نظامهای سلامت و آمار حیاتی جهان تحمیل نموده، تأملبرانگیز است.
نویسندگان هدف از تدوین این سند را ارائهی دستورالعملهائی برای پیادهسازی پایش سریع مرگ و میر (RMS) و اندازهگیری مرگ و میر بیش از حد معمول در شرایط همهگیری کووید-19میدانند. منظور از «مرگ و میر بیش از حد معمول» در این دستورالعمل میزان افزونهی آمار مرگ فعلی نسبت به سطوح تثبیت شدهی تاریخی است.
نویسندگان البته اذعان دارند که مفهوم اولیهی پایش سریع مرگ و میر در چارچوب ساختار جهانی نظامهای پایش سلامت جمعیت، ثبت مدنی و آمارهای حیاتی (CRVS) مستتر است و حتی در شرایطی که نظام ثبت مدنی و آمار حیاتی از کارآمدی لازم برخوردار است (نظیر ایران) عملاً تفاوتی بین RMS و CRVS وجود ندارد.
با این توضیح، این سؤال طرح میشود که در شرایط دشوار همهگیری کووید-19، این بستهی فنی چه اهمیتی میتوان داشته باشد؟
واقعیت آن است که امروز شعار «همهگیریتان را بشناسید. واکنشتان را دریابید» به همان اندازه مطرح است که اولین بار در مواجهه با ایدز در پیوند دادن اقدامها با شواهد، برای اولین بار ساخته شد.
چگونه همهگیری را بشناسیم؟ چگونه آن را مورد سنجش قرار دهیم؟ در شرایط فعلی دو شاخص تأثیرگذار «تعداد موارد شناسایی شدهی کووید-19» و «تعداد مرگهای بر اثر کووید-19» در داشبوردهای جهانی گزارش میشود. اما شناسایی مرگومیر اختصاصی کووید-19 یک چالش جهانی است. چرا که در اکثر کشورها، امکان آزمایش کووید-19 بهصورت محدود فراهم است. از این رو پایش سریع مرگومیر، تلاش دارد تا راهکارهایی برای اتخاذ تصمیم مناسب در مورد تعداد بیش از حد معمول مرگومیر در شرایط همهگیری ارائه نماید. بدیهی است که هدف رسیدن به بینشی اساسی در مورد پیامدهای این همهگیری از منظر سلامت جامعه و رسیدن به دانشی در خورد در زمینهی تفاوتهای بار بیماری در گروههای جغرافیایی و جمعیتی و الگوی انتقال آن در جمعیت است.
مطالعه این کتابچهی مهم به علاقمندان به مباحث آماری به ویژه آمارهای حیاتی پیشنهاد میشود.